Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

40 lat temu ruszyła fabryka domów. Tak budowano wytwórnię marzeń

Ireneusz Wojtkiewicz
Jesień 1978 roku, końcowe prace przy budowie głównej hali produkcyjnej i węzła betoniarskiego słupskiej fabryki domów FD-3
Jesień 1978 roku, końcowe prace przy budowie głównej hali produkcyjnej i węzła betoniarskiego słupskiej fabryki domów FD-3 Ireneusz Wojtkiewicz
Jesienią 1979 r. nowo wybudowana na peryferiach Słupska fabryka domów, zwana skrótowo FD-3, była w końcowej fazie rozruchu mechanicznego i technologicznego. Dochodziła do pełnej zdolności produkcyjnej, określanej na 3 tys. izb mieszkalnych z wielkich, betonowych płyt rocznie. Była pierwszą tego typu fabryką uruchamianą w kraju. Brak doświadczenia wykonawców i kłopoty organizacyjno - techniczne spowodowały ponad roczne opóźnienia w realizacji tej inwestycji. Ale nie zmalało, a wręcz wzrosło społeczne ciśnienie na spełnianie przez władze marzeń o mieszkaniach dla ludności.

Zadania w tym zakresie określono w planie pięcioletnim dla nowo utworzonego w 1975 roku województwa słupskiego. Jego ówczesne władze z wojewodą słupskim Janem Stępniem dokonały we wrześniu 1975 roku wmurowania aktu erekcyjnego pod budowę FD-3. Placem budowy stał się 8-hektarowy obszar graniczący z słupskim Zatorzem, podmiejską wsią Włynkówko i miejskim wysypiskiem śmieci nieopodal ulic Bałtyckiej i Portowej.

Budowę odwiedziliśmy wielokrotnie i opisaliśmy na łamach „Głosu Pomorza”. Bez upiększeń, do czego zresztą zachęcał Jan Wieleba, kierownik tej budowy i wielu innych budów obiektów przemysłowych w woj. słupskim, których głównym wykonawcą była wówczas koszalińska „Prze mysłówka” (Koszalińskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego), a inwestorem powierniczym – Kombinatem Budownictwa Komunalnego. 21 listopada 1978 roku w naszej publikacji pt. „Słupska Fabryka Domów przed rozruchem” wypowiedział się tymi oto słowami: „Rozumiem, że do nikogo nie można mieć pretensji o złą pogodę, która często uniemożliwia pracę na budowie. Nie mogę jednak pojąć, dlaczego poszczególni podwykonawcy robót, którzy zjechali się tutaj niemal z całej Polski, zwlekali z robotą, trwonili czas próbując szukać przysłowiowej dziury w całym, czepiać się drobiazgów”.

CZYTAJ TEŻ

Bywało też archaicznie i groteskowo. Sprawne działanie węzła betoniarskiego zależne było od dźgania przez operatora węzła betoniarskiego góry żwiru stalową tyczką. Bo nie było dopływu pary do suszenia mokrego kruszywa, które zatykało otwory zasypowe. A woda nie płynęła gdzie trzeba, bo była zamknięta zasuwa w hydroforni, o czym przypomniano sobie dopiero po prawie dwóch miesiącach zmagań z instalacjami. Wszystkim dała się we znaki sroga zima na przełomie 1978 – 1979. Mrozy rozsadziły instalacje technologiczne, zabrakło opału do kotłowni.

Straty byłyby większe, gdyby nie to, że na budowie był spychacz, który zastąpił nieużyteczne w głębokim śniegu i błocie ciężarówki. Tymczasem upłynął termin dostarczenia pierwszych wielkopłytowych elementów mieszkań produkcji FD-3 na budowę nowego osiedla mieszkaniowego Zatorze Zachód. Kończyła swój produkcyjny żywot mocno już wyeksploatowana i technologicznie przestarzała wytwórnia OWT-67 (Oszczędnościowa Wielkopłytowa Technologia z 1967 r.), prosperująca przy ul. Zielonej, gdzie obecnie funkcjonuje Centrum Zdrowia SALUS. Stamtąd pochodzi wiele elementów domów i obiektów użyteczności publicznej, zbudowanych w Słupsku na przełomie lat 60. i 70. minionego stulecia. Najwięcej domów jednak przysporzyła miastu FD-3. Szacuje się, że mieszka w nich jedna czwarta ludności Słupska. Naj więcej wielkopłytowych mieszkań produkcji FD-3 pobudowano na osiedlu im. Budowniczych Polski Ludowej, obecnie Niepodległości. Poza tym z FD-3 pochodzą domy pobudowane w Ustce, Sławnie. Bytowie i Miastku. Tutaj produkowano też beton towarowy na różne potrzeby, 300 – 400 metrów sześciennych dziennie.

CZYTAJ TEŻ

Znikąd nie słychać skarg, że socjalistyczna wielka płyta się sypie, grozi zawalaniem itp. Zabiegi termomodernizacyjne przedłużają żywot wielkopłytowych budowli. Specjaliści jednak uprzedzają, że trzeba przeprowadzać specjalistyczne, okresowe przeglądy obiektów mieszkalnych i oceniać ich stan techniczny oraz przeprowadzać badania przydatności do użytku. Warto mieć na uwadze to, że wielkopłytowe mieszkania są dużo tańsze od lokali budowanych według nowych technologii.
Obecnie to już nie Fabryka Domów, od 1997 roku funkcjonuje tu spółka jawna nazwą DOMBET. To zakład produkcji betonów, ale już nie wielkopłytowych tylko – jak słyszę na miejscu – galanterii betonowej w postaci m.in. stropów, bloczków, płytek i innych prefabrykatów. Wszystko filigranowe w porównaniu z dawnymi wyrobami FD-3. Wytwórnia ta zachowuje swój dawny wygląd, w jej pejzażu pozostają zbudowane przed 40 laty obiekty produkcyjne – już nie szare, a żółte.

Zobacz też: Młodzi mieszkańcy Słupska poszukiwali świadków historii (materiał archiwalny)

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wideo
Wróć na slupsk.naszemiasto.pl Nasze Miasto