74 Grupa Biednych obchodzi 40-lecie działalności

Mija 40 lat od powstania zespołu, który nigdy nie nagrał płyty, a mimo to występowali z nimi i słuchali ich znani polscy artyści - Niemen, Sośnicka, Prońko, Test, Laboratorium... Zespół ewenement, bo zaczynał tworzyć na piaskach usteckich wydm na dwóch gitarach, harmonijce i tamburynie. Jego liderem był Jerzy Izdebski, jeden z późniejszych założycieli Polskiej Partii Biednych.

74 Grupa Biednych z Jerzym Izdebskim na czele, w kwiecistych koszulach, długich włosach, bez butów, często w płetwach do nurkowania lub przedwojennych ubraniach dziadków, po raz pierwszy wystąpiła na żywo przed ustecką publicznością na placu nieistniejącego dzisiaj ośrodka „Na Palach” (obecnie muszla koncertowa). Wtedy powstały pierwsze „protest songi” - „Jestem Wolny” i „Ballada o Młynarzu”.
- Wszystkie gitary wykonaliśmy sami, także kolumny głośnikowe, wzmacniacze, kamery pogłosowe i....mikrofony, zbudowane z wkładek telefonicznych, sitek do cedzenia herbaty i szpulek od nici - wspomina Izdebski, który dziś mieszka w Anglii. - Na początku próbowaliśmy naśladować The Beatles, The Kinks, The Who, The Rolling Stones, The Yardbirds, The Small Faces, The Hollies, The Searchers. Słuchaliśmy ich w dzień z Radio Nord (piracka stacja skandynawska na statku Lucky Star na Bałtyku), a w nocy na Radio Luxembourg, Caroline, Veronica, London.
Miesięcznik „Jazz” pisał (...) 74 Grupa Biednych, to samowystarczalny koncern i wschodząca gwiazda, której bez wątpienia przypadła rola polskich Beatlesów (...).

Miniorkiestra

Pierwszy skład zespołu liczył w 1966 roku 12 osób. Potem zmieniał się wielokrotnie. Dołączały do niego znane nazwiska, takie, jak perkusista Henryk Tomala, Grażyna Łobaszewska. Ale „Biedni” to też tragedie i prześladowania za długie włosy. Jedną z takich ofiar był Kostek Kozdrój, noszący jedne z najdłuższych włosów. Napadli na niego milicjanci, oślepili gazem i zepchnęli do kanału portowego, gdzie utonął na ich oczach...
Zjawisko „Biednych”, a właściwie ich oryginalność, była tak duża, że do Ustki zjeżdżali turyści z calej Polski, aby posłuchać ich muzyki i tekstów.

Swobodne myśli

Myśli dzisiaj mam swobodne,
w oczach moich szczęście jest
rękę mogę dziś do góry podnieść
jestem wolny!
Nikt nie będzie do mnie strzelać
nikt nie zwiąże moich rąk
nikt nie będzie mnie poniżać
jestem wolny!
Zostaw bracie działo
działo niesie śmierć
zostaw bracie mundur śmierci
w worek odziej się
nie szanowałeś godności swej.

- Teksty były na czasie - wspomina Joanna Izdebska-Morycińska, siostra Jerzego Izdebskiego. - Nie było w nich buntu i nie były prosto w oczy. Były to poetyckie przekazy o tym, co jest ważne dla człowieka. Ludziom to się tak podobało,że ściągali do Ustki, aby nas posłuchać z całej Polski.
To właśnie wtedy na ulicach Ustki pojawiła się hippisująca bohema Warszawy, Łodzi, Krakowa. Środowiska artystyczne i akademickie kontestowały to, co dawali im „Biedni”.
74 Grupa Biednych jesienią 1968 r. została zaproszona do Kalisza na Pierwszy Ogólnopolski Festiwal Awangardy Beatowej (prekursor Jarocina). Tam otrzymała wyróżnienie. W kolejnych dwóch latach zdobyli pierwsze nagrody wraz z Laboratorium, Respekt, Test i Prońko. Zespół występował też na konkursach i festiwalach studenckich oraz na Jazz nad Odrą. Prasa muzyczna odnotowywała od czasu do czasu ich sukcesy. Kilka artykułów o 74GB opublikował Jazz. W rubryce Romana Waszkom publikowanej w prasie młodzieżowej, 74GB znalazła się jako odkrycie roku 1970. Ostatni występ zespołu odbył się w 1973. Muzycy rozjechali się. Jednak na tym nie skończyła się ich historia.
- W kilka dni po ogłoszeniu przez reżim komunistyczny stanu wojennego w Polsce, ktoś zadzwonił do mnie w Londynie i powiedział, że piszą o 74 Grupie Biednych w „|New Musical Express” (najważniejsze pismo muzyczne w Wielkiej Brytanii) - opowiada Izdebski. - Rzeczywiście, na środkowej rozkładówce było duże zdjęcie przewróconego Pałacu Kultury, zdjęcia czołgów Jaruzelskiego i jego milicji z pałkami. Autor przedstawił historię zachodniej muzyki w Polsce komunistycznej na tle przemian politycznych. Wymieniona była z nazwy 74 Grupa Biednych i Ustka jako ważne ogniwa oporu młodzieży polskiej przeciwko barbarzyństwu komunistycznych rządów w Polsce. Żaden inny polski zespół nie był wymieniony w takim kontekście... Myślę dzisiaj, że zasłużyliśmy na to, my wszyscy, którzy daliśmy swoje talenty, czas, pieniądze i dużo więcej, aby słowa utworu „Jestem Wolny” mogły w końcu powiedzieć miliony naszych rówieśników.

Pierwszy skład (1966/67)
Joanna Izdebska - vocal, Jerzy Izdebski - gitara, vocal, Andrzej Emil Pakulnicki Anatol - gitara (twórca nazwy zespołu), Roman Wawrowski - gitara basowa, Wojciech Nierzwicki - perkusja, współpraca: Franciszek Rymarz - gitara, Janusz Piórkowski - vocal, Piotr Buldeski “Pastor” (gitara i vocal, zmarł w Australii 2005), Jacek Malicki - flet, Dominik Kuta - flet (później Czerwone Gitary), Stanisław Sokołowski - wykonawca fuzz-box i akcesoriów do głośników, gitar i wzmacniaczy

Drugi skład (1968):
Jerzy Izdebski, Ryszard Klorek - gitara basowa, Henryk Tomala - perkusja (zabity w stanie wojennym w Katowicach).

Trzeci skład 1970-73
Jerzy Izdebski, Andrzej Diering - trąbka, Bogdan Miś - perkusja, Kazimierz Panasiak - gitara basowa.

Współpracowali: Grażyna Łobaszewska - vocal, Gwalbert Misiek - saksofon, Ewa Sośnicka (siostra Zdzisławy) - vocal, Zdzisław Pawiłojć (dzisiaj wykładowca w instytucie muzyki PAP) - gitara basowa, Zdzisław Malinowski i Bogdan Winiarczyk - teksty piosenek, Andrzej Kowalski - taniec na scenie,
Stasio - elektryk zespołu, Leszek Wieleba - akustyk, Ryszard Chodysz - agent.

Jerzy Izdebski
Barwna postać grodu nad Słupią. Były radnym Powiatu Słupskiego, przyjacielem i duchowym ojcem Polskiej Partii Biednych. W encyklopedii muzycznej figuruje jako założyciel głośnego w latach 60. hippisowskiego zespołu rockowego 74 Grupa Biednych. Znany z ciętych wypowiedzi w kontrowersyjnym programie radiowym w nieistniejącym już Radiu City. Współtworzył grupę „Wolna Ustka”, która wsławiła się w 1997 roku wstrzymaniem podwyżek opłat za dzierżawienie gruntów. Poszukiwany Europejskim Nakazem Aresztowania za znieważenie prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego. Obecnie mieszka w Anglii.

Za pomoc w zbieraniu informacji orza materiały archiwalne dziękuję Jerzemu Izdebskiemu.