• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

Program ochrony środowiska dla gminy Dębnica Kaszubska wymienia 44 drzewa i krzewy będące pomnikami przyrody. Wiele z nich rośnie głęboko w lesie. Brak tylko współrzędnych, które umożliwiłyby ich wypatrzenie w leśnej gęstwinie. I to jest wyzwanie dla rowerzysty lub piechura! „Program ochrony środowiska dla gminy Dębnica Kaszubska” jest wielostronicowym opracowaniem. Wśród licznych wątków zwróciłem uwagę na listę pomników przyrody liczącą 44 pozycje obejmujące wiekowe dęby, olbrzymie lipy, topole, jesiony, żywotniki i inne gatunki. Przy wielu z nich jest podana wysokość, wiek i obwód. Te dane robią wrażenie. Brak tylko  współrzędnych, które umożliwiłyby ich wypatrzenie w leśnej gęstwinie. I to jest wyzwanie!          Moją uwagę szczególnie zwróciły te drzewa, którym na mapach turystycznych nadano jakieś ludowe nazwy. Jest więc wiele intrygujących miejsc w lasach i dużo ścieżek do przejechania, najlepiej rowerem. Wiele tutejszych obszarów objęto Europejską Siecią Ekologiczną Natura 2000. Doliny, tereny równinne i urozmaicone wzniesienia, zachwycają i na długo pozostają w pamięci. Przyjemnie wędruje się tu o każdej porze roku, zimą też tu można dojechać rowerem. Najbliżej Dębnicy Kaszubskiej znajduje się sosna „Księżna Anna” - pomnik przyrody. Wydawałoby się, że najłatwiej na nią trafić, bo rośnie przy ścieżce edukacyjnej, na której przypisano jej stanowisko numer 4. Tylko, że ścieżka nie jest najlepiej oznakowana, a jest długa i ciekawa. Nic to, koniec języka za przewodnika. Po dłuższych poszukiwaniach odnalazłem ją, a przy okazji dojechałem do zupełnie innej, bezimiennej, w okolicach Mielna. Do „Księżnej Anny” najlepiej trafić wędrując zgodnie z kierunkiem zwiedzania wspomnianą ścieżką, zaczynającą się przy gospodarstwie szkółkarskim leśnictwa Łysomice, nadleśnictwa Leśny Dwór. Trafimy na nią po kilkuset metrach. Jest to ogromna sosna pospolita o niepospolitej wysokości 33 metrów i obwodzie 380 cm. Spotkałem się z opinią, że jest najstarszą na Ziemi Słupskiej. Ścieżka ma długość 12 km i przeznaczona jest do uprawiania turystyki pieszej i rowerowej. Na ścieżce rozlokowanie są liczne, barwne plansze występujących tutaj okazów fauny i flory. Wiedzie przez las, pokazując pracę leśników, stawy retencyjne na strumyku, a nawet specjalne przejście podziemne dla płazów pod drogą powiatową Dębnica Kaszubska - Podwilczyn. Jest to jedno z niewielu miejsce w Polsce, gdzie w ten sposób chroni się życie bezbronnych płazów. Kolejna sosna jest bardziej strzelista od poprzedniej, rośnie przy leśnej drodze do Mielna. Jest również pomnikiem przyrody i ma wysokość 38 metrów i obwód 320 cm. Nie słyszałem, by nadano jej jakieś imię. Najdłużej szukałem „Grubej Berty”. Jest to 300 - letnia sosna zwyczajna o cechach pomnikowych, zwana inaczej pospolitą. Nie jest pomnikiem przyrody. W obwodzie liczy 430 cm i jest podobno najwyższą sosną w województwie. Niedaleko od niej przy strumyku istnieje nowo powstały rezerwat przyrody o nazwie „Źródliskowe torfowisko”, znajdujący się na obszarze źródliskowym typu wiszącego. Jest to jedyny rezerwat przyrody w Nadleśnictwie Leśny Dwór. Przy nim znajduje się około 5 dorodnych lip o cechach pomnikowych oraz dąb rosnący w górze strumienia. Zbierając w necie materiały do wędrówek, można natknąć się na ciekawe informacje. W wielu źródłach na przykład, jesion wyniosły w Motarzynie w parku przydworskim, wymieniany jest jako okaz zdrowia – pomnik przyrody - o wieku 294 lata (wg innych źródeł - ponad 400 lat). Tymczasem poległ on w roku 2000 powalony wichurą. Miał wysokość 28 metrów i 715 cm obwodu. Średnica pierśnicy drzewa wynosiła 227,5 cm. Jego spróchniały olbrzymi pień leży tam do dziś. Gdy rósł, uważany był za najstarszy i najgrubszy jesion wyniosły w Polsce, a nawet w Europie. Motarzyno ma też jednak inny powód, by trafić na tą stronę. Spośród pomników przyrody, na szczególną uwagę zasługuje tu 700-letnia lipa drobnolistna, najstarsza w Europie, stanowiąca dużą atrakcję przyrodniczą. Rośnie na najwyższym wzniesieniu w okolicy. Jej pień z trudem obejmuje pięciu dorosłych mężczyzn. Jest wysoka i ma rozłożystą koronę, stanowiła więc dobry punkt orientacyjny w terenie. Z tym wiekowym drzewem związanych jest kilka legend, niektóre sięgają wczesnego średniowiecza. Według jednej z nich ze wzgórza, na którym rośnie lipa, widać było niegdyś morze. Ponieważ lipa była także dobrze widoczna od strony morza, wskazywała żeglarzom kierunek, tak jak latarnia morska. Stąd nazwano ją Lipą - Okrętem. Według miejscowej legendy, rośnie na miejscu starego zamczyska. Oprócz drzew będących pomnikami przyrody w gminie Dębnica Kaszubska, zachowały się przykłady zabytkowej zieleni urządzonej. Są to pochodzące z XVIII i XIX wieku pozostałości zespołów pałacowo – parkowych oraz charakterystyczne i dobrze zachowane, prowadzące do nich aleje. Zauważalnymi elementami w krajobrazie są też aleje i szpalery drzew przy wiejskich drogach. Według Programu ochrony środowiska, dominują wśród nich klony, dęby, buki, jawory, lipy i jesiony. Zabytkowe parki istnieją w Krzywaniu, Niepoględziu, Kotowie, Krzyni, Łabiszewie, Motarzynie, Starnicach, Borzęcinie, Budowie, Jaworach, Podolu Małym i in.