Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Na cześć Jana Kilińskiego i innego rzemieślnika. O szewcach upamiętnionych w Słupsku

Ireneusz Wojtkiewicz
Tak wyglądało otoczenie pomnika Jana Kilińskiego we wrześniu 1974 r.
Tak wyglądało otoczenie pomnika Jana Kilińskiego we wrześniu 1974 r. Ireneusz Wojtkiewicz
W tym roku przypada 260 rocznica urodzin Jana Kilińskiego – naszego sławnego rodaka, pułkownika powstania kościuszkowskiego, podkomendnego Tadeusza Kościuszki, z zawodu szewca rodem z Trzemeszna w woj. wielkopolskim. W zeszłym roku upamiętniono 200 rocznicę jego śmierci. Słupsk z racji tego, że jest miejscem pomnika ku czci Jana Kilińskiego, wielokrotnie organizował uroczystości ku czci tego powstańca, który na przełomie XVIII i XIX wieku walczył z zaborcami Polski.

Były to także wydarzenia jubileuszowe, jak np. uhonorowanie przed 35 laty pierwszego powojennego rzemieślnika w Słupsku – też szewca. Najpierw jednak powstał pomnik Jana Kilińskiego. Jest dziełem Stanisława Horno - Popławskiego, sławnego polskiego artysty rzeźbiarza, który jest również autorem pomnika Karola Szymanowskiego w Słupsku. Na wykuwanie w granicie Jana Kilińskiego natknęliśmy się z początkiem lata 1973 roku na dziedzińcu słupskiego ratusza. Uroczyste odsłonięcie nastąpiło we wrześniu 1973 r. Dokonał tego ówczesny wojewoda koszaliński Stanisław Mach, który po utworzeniu województwa słupskiego w 1975 roku objął stanowisko I sekretarza Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Słupsku, a następnie wicepremiera rządu PRL i prezesa Najwyższej Izby Kontroli.

CZYTAJ TEŻ

Największą oprawę uroczystości odsłonięcia pomnika J. Kilińskiego nadali jego fundatorzy – rzemieślnicy zrzeszeni w Cechu Rzemiosł Różnych w Słupsku. Wojsko oddało salwę honorową, młodzież na wyścigi zbierała łuski ze ślepych nabojów, a cokół pomnika obkładano wieńcami i wiązankami kwiatów. Jak wspomina autor monografii o rzemiośle słupskim w latach 1945 - 1985 dr Mieczysław Pietrusiewicz, dzięki ofiarności słupskich rzemieślników powstały jeszcze pomniki Powstańców Warszawskich, Henryka Sienkiewicza i Fryderyka Chopina. Dodajmy, że słupski pomnik J. Kilińskiego to jeden z kilku w kraju. Stanęły w Warszawie, wspomnianym Trzemesznie, Łodzi, Radomiu, Wolbromiu (woj. małopolskie) i Mielcu (woj . podkarpackie - ostrosłup z płaskorzeźbą). Za granicą - we Lwowie na Ukrainie.

CZYTAJ TEŻ

Słupski pomnik, usytuowany przy siedzibie Cechu Rzemiosł Różnych na ul. Kowalskiej, jest częścią skweru imienia Heleny Szpilewskiej na dość zaniedbanym obecnie bulwarze na lewobrzeżu Słupi. Ulica Kilińskiego jest nieco dalej. Do nazwy Kowalska pasowałaby raczej nadrzeczna uliczka MKS Cieśliki, do niedawna Gwardii Ludowej, której największą ozdobą jest zabytkowa płaskorzeźba dawnej kuźni. Ale Słupsk z wieloma nazwami ma trochę na opak, np. ulica porośnięta dwustronnie dębami nazywa się Klonowa, a aleja jarzębów szwedzkich to ul. Lipowa.

Tzw. okrągły jubileusz związany z Janem Kilińskim przypadł 35 lat temu – w maju 1985 r., kiedy to sztandar Cechu Rzemiosł Różnych udekorowano medalem honorowym za zasługi dla miasta Słupska. Z kolei 8 czerwca 1985 r. ówczesnemu przewodniczącemu Rady Miejskiej Słupska Józefowi Grzelakowi rzemieślnicy przekazali ufundowane przez siebie insygnia - symbole władzy grodu nad Słupią, do których należał ręcznie wykonany naszyjnik. Uroczystości odbywały się zarówno pod ratuszem, jak i przy pomniku Jana Kilińskiego, gdzie odczytywano akty erekcyjne i składano kwiaty.

CZYTAJ TEŻ

Spod pomnika wyruszył pochód rzemieślników ze sztandarami ku krańcowi ul. Pawła Findera (obecnie Armii Krajowej), gdzie na parterze jednej z kamienic był usytuowany zakład szewski. Dokonano uroczystego odsłonięcia tablicy pamiątkowej, która głosiła: „W tym budynku 1945 r. uruchomiony został pierwszy zakład rzemieślniczy – szewski na terenie miasta przez ob. Mariana Piłata. Słupsk maj 1985”. Obecny na uroczystości szewc Marian Piłat ogromnie się wzruszył i popłakał, jak wielu uczestniczących w tej uroczystości słupskich rzemieślników Uhonorowano go odznaczeniami za zasługi dla miasta Słupska i rzemiosła.

CZYTAJ TEŻ

Od kilku lat w lokalu po zakładzie szewskim Mariana Piłata prosperuje kwiaciarnia. Jest tu nowa tablica pamiątkowa z drugą datą – kwiecień 1998, a imię i nazwisko zasłużonego szewca poprzedza już nie ob. ale kol. Pamięć jest wciąż żywa, 5 lat temu z okazji 70 rocznicy powstania w Słupsku pierwszych po wojnie zakładów rzemieślniczych ich nestorów uhonorowano platynowymi, złotymi i srebrnymi medalami Jana Kilińskiego. I tradycyjnie już złożono kwiaty pod jego słupskim pomnikiem.

Zobacz także: Nowe organy w kościele Mariackim w Słupsku

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wideo
Wróć na slupsk.naszemiasto.pl Nasze Miasto