Niezwykła książka o szczecineckim gimnazjum niezwykłej osoby [zdjęcia]

Zaczniemy nietypowo, bo właśnie od prezentacji autora książki „Dzieje Gimnazjum księżnej Jadwigi w Szczecinku 1640-1945”, czyli Edwardzie Sołtysie. To rodowity mieszkaniec Szczecinka, choć od lat przebywający na emigracji w Kanadzie. Mieszkańcy Szczecinka pamiętają zapewne jego zmarłego niedawno brata, Henryka, nauczyciela w szczecineckich szkołach.

Edward Sołtys urodził się w Szczecinku w roku 1947, ukończył miejscowe liceum będące spadkobiercą tytułowego gimnazjum. W młodości z powodzeniem uprawiał boks, zdobywając brąz mistrzostw Polski juniorów. Ukończył socjologię i w połowie lat 70. rozpoczął karierę naukową na Uniwersytecie Łódzkim, gdzie się doktoryzował. Już wtedy z uwagi na swoją działalność był inwigilowany przez Służbę Bezpieczeństwa, a za czasów pierwszej Solidarności zakłada organizację związkową na uczelni stając na czele jednego z kół. Po wprowadzeniu stanu wojennego spotkały go represje i relegacja z UŁ, po czym był zmuszony – jak wielu opozycjonistów – podjąć pracę fizyczną, w jego wypadku w ciepłownictwie na Śląsku.

Wkrótce jednak Edward Sołtys wrócił do pracy naukowej, tym razem na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim i dalej angażował się w działalność podziemnej Solidarności drukując, kolportując i pisząc teksty do prasy konspiracyjnej. Za tę działalność został w roku 1985 aresztowany i skazany na rok więzienia. Po wyjściu na wolność z rodzina wyemigrował do Kanady. W latach 1995-2010 był dyrektorem Kanadyjsko-Polskiego Instytutu Badawczego w Toronto, udziela się także w działalności organizacji polonijnych. Autor wielu prac naukowych z zakresu socjologii, odznaczony za swoją działalność opozycyjną. Szczecinek jednak do dziś pozostaje w sercu pana Edwarda, który z obczyzny śledzi wydarzenia w rodzinnym mieście, odwiedza je, gdy tylko może i czego dowodem jest niniejsza książka.

Tytuł - „Dzieje Gimnazjum księżnej Jadwigi 1640-1945” - mówi wszystko. To kompedium wiedzy o jednej z najstarszych szkół na Pomorzu Zachodnim, oparte w dużej mierze o dotychczasowe ustalenia niemieckich autorów. Jest w nich jednak sporo luk, które Edward Sołtys wypełnił, często – co sam przyznaje – uruchamiając dedukcję. O ile interesujący się historią Szczecinka pobieżnie wiedzą, kto i kiedy mniej więcej gimnazjum założył, jak wielkim dobrodziejem była dla niego księżna Jadwiga Brunszwicka, to to co działo się ze szkołą przez następne kilkaset lat już niekoniecznie. A przecież różne były koleje jej losu, były momenty upadku, były chwile chwały. Autor opisuje po kolei następujące po sobie epoki w szkolnictwie szczecineckim, siedziby gimnazjum, a przede wszystkim najsłynniejszych absolwentów, którzy – chcąc nie chcąc – robili kariery w Prusach i zjednoczonych Niemczech, przyczyniając się m.in. do tego, że na ponad 120 lat zniknęła polska państwowość.

Książka jest dostępna w księgarni AntykWariat na szczecineckim deptaku i w Informacji Turystycznej pod drugiej stronie ulicy.