Felieton rowerowy. Przejażdżka wspomnieniowa po Słupsku

Rondo imienia artysty plastyka Stefana Morawskiego (1926 – 2000), który był też utalentowanym muzykiem, jest na jednej z głównych dróg do najstarszej nekropolii miasta. Szkoda, że tutaj nie dociera żadna droga rowerowa. Na takich szlakach są inne ronda, m.in. imienia pułkownika Mieczysława Mozdyniewicza (1896 – 1975, pośmiertnie awansowanego na stopień generała brygady) przy ul. Bohaterów Westerplatte, czy pierwszego starosty słupskiego Stanisława Kądzieli (1949 -2002) na Placu Dąbrowskiego.

Istna galeria rond o nazwach upamiętniających słupszczan wiedzie ok. 7-kilometrowym ringiem. Połowa z 14 rond nosi imiona i nazwiska zasłużonych słupszczan (kolejno od ul. Poznańskiej ku wyjazdowi do Ustki): harcmistrza Stanisława Kiejdo (1912 – 1987), lekarki Zofii Lewenstam (1920 – 2013), malarza i rzeźbiarza Otto Freundlicha (1878 – 1943), przewodniczącego Rady Miejskiej Jana Szumskiego (1934 – 2009), pedagoga wokalistyki Zofii Kurowskiej (1941 – 1998), przedsiębiorcy gastronomii Tadeusza Szołdry (1931 – 1994), słupskiej mieszczki Triny Papisten (spalona na stosie w 1701 r. posądzona o czary) i pedagoga muzycznego Barbary Zielińskiej (1938 – 2010).

W samym śródmieściu rozejrzyjmy się także za wartymi uwagi pamiątkami. To głaz ze wspomnianym już napisem „pro memoria” oraz inskrypcja na tablicy pamiątkowej: „Tym, co przyjdą po nas, aby nie zapomnieli i tworzyli doskonalej... „ - W 60 rocznicę powstania II Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Mickiewicza w Słupsku – Dyrekcja, Grono Pedagogiczne, Absolwenci 19 września 2009 r. Trzeba przyznać, że to jedno z najlepiej zadbanych w mieście takich miejsc pamięci.

Po sąsiedzku, na rogu ul. Mickiewicza i Reymonta w Komendzie Miejskiej Policji znajduje się klub honorowych dawców krwi im. Tadeusza Czaplińskiego. Przypominają o tym nie tylko tablica przy wejściu, ale i zgromadzone w świetlicy komendy zbiory jego twórczości jako metaloplastyka i zarazem twórcy teatru lalki „Tęcza”. Dziełem T. Czaplińskiego jest zapewne tablica na zabytkowej Nowej Bramie, upamiętniająca otwarcie tutaj w 1948 roku muzeum regionalnego, które dało początek obecnemu Muzeum Pomorza Środkowego. Szkoda, że ta wykuta w miedzi tablica jest zaniedbana i przez to słabo czytelna.

Niewiele też się dowiemy z ulicznego opisu gmachu Poczty Polskiej przy ul. Łukasiewicza, zbudowanego w 1879 r, na którym czas wieżowego zegara też dawno się zatrzymał. Wewnątrz tego obiektu, częściowo zagraconego, dopatrzmy się pamiątkowej tablicy z płaskorzeźbą i napisem: „Heinrich von Stephan 1831 – 1897 urodzony w Słupsku inicjator i założyciel powstałego 9 X 1874 światowego związku pocztowego”. Nie ma co się dziwić, że tu nie ma muzeum pocztowego czy chociażby sali tradycji. Bo Słupsk tak ma pogmatwane, że gdzie obiekt historyczny tam szkoła policealna, a gdzie typowa szkoła tam biura, co też widzimy na ul. Grottgera.

Kłopotliwe są odczyty treści kamiennych tablic pamiątkowych na obiektach straży pożarnej przy ul. Zamkowej i biblioteki miejskiej przy ul. Grodzkiej. W tym pierwszym, gdzie wzorowo jest utrzymana tablica pamięci tragicznie zmarłych strażaków w pożarze hangaru po sterowcach w Jezierzycach Słupskich w 1989 roku, obok jest inna o prawie niewidocznej treści. Poświęcona „Tym, którzy chronią nasze życie i mienie – społeczeństwo miasta. Strażnica oddana do użytku w 42 rocznicę powstania zawodowej straży pożarnej. Słupsk 26 VI 1987”. Z kolei na zabytkowym obiekcie, będącym siedzibą Biblioteki Miejskiej, doczytamy się dwóch metryk: datowana na czerwiec 1975 r. jako Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Marii Dąbrowskiej i na wrzesień 1970 r. jako biblioteka miejska i powiatowa.

Następnie zobaczymy na ul. Garncarskiej tablicę oznajmiającą, że to „Osiedle Garncarska – Wiejska wybudowane w latach 1963 – 1968 jako pierwsze osiedle spółdzielczości mieszkaniowej w Słupsku”. Dalej mamy okazję skorzystać z parkingu rowerowego przed Młodzieżowym Domem Kultury, opatrzonym tablicą upamiętniającą Kornela Dąbrowskiego jako organizatora i pierwszego dyrektora MDK w Słupsku. Odsłoniętą w październiku 1986 r. przez uczestników zajęć, nauczycieli i rodziców z okazji 30-lecia tej placówki. Dodajmy, że Kornel Dąbrowski (1906 – 1985) był nauczycielem biologii prowadzącym cenioną przez akwarystów pracownię w swoim mieszkaniu przy ul. Niedziałkowskiego.

Kto długo nie był w Słupsku może zapytać, gdzie się podziała rzeźba pędzących odyńców (dzików) z 1963 autorstwa Anny Dębskiej. Stała przed Zamkiem Książąt Pomorskich, gdzie chętnie się fotografowano na jej tle. W 2007 roku przeniesiono ją do ogrodu zamkowego, tablica została podniszczona i tu już nie wpada w oko przechodniów jak w poprzednim miejscu.

Na koniec tej przejażdżki jeszcze dwie ciekawostki za alei Sienkiewicza. Na jednym z budynków Sądu Okręgowego mosiężny odlew upamiętnia 60-lecie Związku Nauczycielstwa Polskiego i że tutaj w latach 1945 – 2005 mieściła się pierwsza w Słupsku siedziba ZNP. Teraz jest po drugiej stronie alei z tą samym przesłaniem: „zrodziliśmy się dla pomocy wzajemnej”. I jeszcze coś, co przyprawia o uśmiech z pewnym przekąsem: Stanisław Ignacy Witkiewicz „Witkacy” 1885 – 1939 w dniach 5 – 15 VIII 1936 r. nie przebywał w tym budynku ponieważ bawił wówczas w Jastarni w pensjonacie „Gryf”. Taki napis po polsku i angielsku widnieje na tablicy pamiątkowej, umieszczonej na obiekcie, w którym kiedyś działała młodzieżowa sala potańcówek zwana „Plejada”.